ციციშვილი მარიამ გიორგის ას.
- მარიამ გიორგის ას.
- ციციშვილი
- 1768 - 1850
-
მარიამ დედოფალი (1768 – 1850). საქართველოს უკანასკნელი დედოფალი. გიორგი XII - ის მეორე მეუღლე. გიორგი ციციშვილის ქალი. გიორგი ბატონიშვილმა იქორწინა მასზე 1782 წელს. გიორგისა და მარიამის ვაჟები: მიხეილ (1735 – 1861), 2. ჯიბრაილ – იგივე გაბრიელ (1788 – 1812), 3. ილია (1790 – 1854), 4. სვიმონ (გარდაიცვალა ბავშვობაში), 5. ოქროპირი (1795 – 1897), 6. ირაკლი (1799 – 1859). გიორგისა და მარიამის ქალები: 1. თამარ (1789 – 1851), 2. ანა (გარდაიცვალა 7 წლისა), 3 ანა (მეორე. 1800 – 1821). დაქვრივების შემდეგ მარიამ დედოფალს შეგნებული აქვს ქვრივი დედოფლის უმწეო მდგომარეობა და როცა გაირკვა, რომ საქართველოს სამეფო კარი რუსეთს უნდა გადასახლდეს, მარიამი 1802 წლის 10 მარტს უგზავნის თხოვნას შინაგან საქმეთა მინისტრს გრაფ ვ.პ. კოჩუბეის. იგი ითხოვს არ გადაასახლონ დედოფალი და მისი შვილები, ხოლო თუ აუცილებელია მათი გადასახლება, მაშინ ადროვონ სამი წელი მაინც, „რათა სნეულება და ძუძუს მწოვნელობა შვილთა ჩემთა დაადგეს ერთსა მტკიცესა ჰაზრსა ანუ სიკვდილსა და ანუ სიცოცხლესა ზედა და მაშინ იყავნ ნებისამებრ თქუენისა“.
იოსებ კალატოზიშვილმა აცნობა ციციანოვს მარიამ დედოფალი შვილებიანად ხევსურეთში აპირებს გაპარვას ავლაბრის კარითო.
ციციანოვმა დაავალა ლაზარევს დაეჩქარებინა დედოფლის რუსეთს გადასახლება. როცა ლაზარევი 1803 წ. 19 აპრილს დილით მივიდა დედოფალთან მის რუსეთში სასწრაფოდ წასაყვანად, იგი დედოფლის სადგომიდან ცოცხალი აღარ გამოსულა. არსებობს ლაზარევის მოკვლის ორი ვერსია – ერთი ოფიციალური, მეორე – თვით მარიამისაგან მოთხრობილი.
ოფიციალური ვერსიით, ლაზარევი 19 აპრილს დილის 6 საათზე, რამდენიმე ოფიცრის თანხლებით შევიდა დედოფალთან და აუწყა მას რუსეთში გადასახლების ბრძანება, რაზედაც მარიამმა უარი მოახსენა. გამგზავრებაზე მის დასაყაბულებლად ლაზარევმა მასთან დასტოვა კვარტირმეისტერი სუროკოვი, რომელმაც ქართული იცოდა. როგორც კი სუროკოვი დედოფალს მიუახლოვდა, ბატონიშვილებმა – ჯიბრაილმა და თამარმა იძრეს ტანისამოსში დამალული ხანჯლები და ეცნენ სუროკოვსა და ოთახში მყოფ სხვა პირთ. ხმაურზე ლაზარევი ოთახში შემოვიდა და მივიდა დედოფალთან, რომელიც ტახტზე, ლოგინზე იჯდა. იგი თითქოს სთხოვდა დედოფალს როგორმე დაეწყნარებინა თავისი შვილები. ამ დროს მარიამმა მუთაქის ქვეშიდან ამოაძრო ხანჯალი და ჩასცა ლაზარევს გვერდში ისე მაგრად, რომ ლაზარევმა მხოლოდ რამდენიმე ნაბიჯის გადადგმა მოასწრო და კარს წინ დაეცა მკვდარი.
მარიამ დედოფლის ვერსიით, ლაზარევი 19 აპრილს დილას მოვიდა დედოფალთან ყაზახებით და ოფიცრებით. ოთხი ოფიცრის თანხლებით
იგი დედოფალთან მივიდა და მოახსენა ციციანოვის განკარგულება მარიამის და მისი შვილების რუსეთში სასწრაფოდ გამგზავრების შესახებ. დედოფალმა ითხოვა დრო, ერთი საათი მაინც დამაცალეთ, ყმაწვილებმა გაიღვიძონ და გამოვალთო. ამაზე ლაზარევი გაგულისდა და უბრძანა ყაზახებს ლოგინიდან გადმოეყვანათ დედოფალი და ბატონიშვილი თამარი. ყაზახები და ოფიცრები მისცვივდნენ ამ ორ ქალს, მარიამს სტაცეს ხელი და ლოგინიდან ნახევრად ჩამოათრიეს. მაშინ ჯიბრაილმა ხანჯალი ამოიღო და იყვირა – სანამ ცოცხალი ვარ, დედაჩემს არ გათრევინებთო. თამარსაც თახჩაში ხანჯალი ეპოვა და ისიც იმუქრებოდა. ამ დროს ლაზარევი ხმალამოღებული შემოვარდა ოთახში. მარიამმა თახჩიდან ხანჯალი ჩამოიღო. ლაზარევმა მას ხელუკუღმა ხმალი მოუქნია და დედოფალი მხარში დასჭრა. დედოფალს მეორე ჭრილობა კაჭკაჭოვმა მიაყენა. მესამე ჭრილობა კი მარცხენა ხელის ზურგზე მარიამს აღარ ახსოვდა, ვისი ნამოქმედარი იყო. მარიამი გულწასული დარჩა ტახტიდან ნახევრად ჩამოთრეული, იგი მოასულიერა ქალაქის ნაცვალმა (სურგუნოვმა), ხოლო დიმიტრი ორბელიანმა საბანზე დაადებინა და გარეთ გაიყვანეს, საბანში შეხვეული ყუთში ჩადეს და მუშებმა წაიღეს. როცა ვერაზე მივიდნენ, იქ დასვეს, აქ მათ წამოეწიათ თათულა ექიმი, რომელმაც დედოფალს ჭრილობები შეუხვია და თანაც ამცნო ლაზარევის სიკვდილი.
ლაზარევის ნამდვილ მკვლელად თანამედროვენი აღიარებდნენ ნიკოლოზ ხიმშიაშვილს. სამეგრელოს დედოფალი ნინო (გიორგი XII - ის ასული) სწერდა 1817 წელს ერმოლოვს, რომ ხიმშიაშვილ ნიკოლოზს სიკვდილის წინ მისთვის ეთქვა – ლაზარევი მე მოვკალიო. არქიეპისკოპოსი პაფნუტი 1818 წელს წერდა, ლაზარევი ნიკოლოზ ხიმშიაშვილმა მოკლაო. პუპლია ორბელიანის სიტყვითაც, „დედოფალმა მარიამმა როგორ დიდსულოვნად იკისრა იმისი (ლაზარევის) სიკვდილი“ ხიმშიაშვილმა სიკვდილის წინ აღიარა ლაზარევი მე მოვკალო.
ლაზარევის სიკვდილის არავითარი გამოხმაურება არ მოჰყოლია. პეტერბურგში მაშინ ყველა გართული იყო ქალაქის დაარსების 100 წლის იუბილეთი, ხოლო მოსკოვში ერთობოდნენ აეროსტატით, რომელსაც ერთი იტალიელი უშვებდა იქ – სწერს როსტოპჩინი ციციანოვს 1803 წლის 3 ივნისს. მარიამ დედოფალი შვილებიანად რუსეთს გადაასახლეს. იგი იმყოფებოდა კურსკის გუბერნიის ბელგოროდის დედათა მონასტერში როგორც პატიმარი. მარიამი და მისი შვილი მიხეილი რამდენიმეჯერ წერენ თხოვნას, რათა მარიამს თავისუფალი ცხოვრების ნება მისცენ. 1811 წელსა მარიამსა და მის შვილს ანასტასიას მოსკოვში გადმოსახლების ნება მისცეს. 1812 წელს მოსკოვის ხანძრის დროს მარიამი ნიჟნი ნოვგოროდშია. შემდეგ კვლავ მოსკოვშია.
მოსკოვში დედოფალ მარიამს ენიშნება პენსია გაცილებით უფრო მცირე, ვიდრე სამეფო ოჯახის სხვა წევრებს. ამიტომ ის ხშირად დიდ გაჭირვებაში ვარდება. ბოლო წლებში მას გაუზარდეს პენსია.
1848 წ. მარიამი ითხოვს საქართველოში დაბრუნების ნებას, რათა აქ გაატაროს სიცოცხლის უკანასკნელი დღეები და დაიმარხოს მეუღლის გვერდით. 1849 წლის აგვისტოში იმპერატორმა მარიამს საქართველოში დაბრუნების ნება მისცა. მაგრამ მარიამი ვეღარ ეღირსა სამშობლოში დაბრუნებას. იგი გარდაიცვალა მოსკოვში 1850 წლის 30 მარტს.
მარიამის ცხედარი ჩამოასვენეს საქართველოში და 1850 წლის 17 ივნისს მცხეთას დამარხეს.
- მაქსიმე ბერძნიშვილი - მასალები XIX საუკუნის პირველი ნახევრის ქართული საზოგადოებრიობის ისტორიისათვის II ტომი.
-
საქართველოს უკანასკნელი დედოფალი მარიამ -
ანდრონიკაშვილი ირაკლი ივანეს ძე
- სახელი, მამის სახელი:
- ირაკლი ივანეს ძე
- გვარი
- ანდრონიკაშვილი
- დაბ.-გარდ. თარიღები
- 1878 - 1931
-
შტაბს-როტმისტრი თავადი ირაკლი ივანეს-ძე ანდრონიკაშვილი, დაიბადა გურჯაანში 1878 წელს. მისი მეუღლე იყო თამარ ჭავჭავაძე, ცნობილი სამხედრო მოღვაწის გენერალ-მაიორ არჩილ გულბაათის-ძე ჭავჭვაძის ...
- ფოტო
-
ფოტოზე თამარ ჭავჭავაძე და ირაკლი ანდრონიკაშვილი
მაჩაბელი ლუარსაბ გიორგის ძე
- სახელი, მამის სახელი:
- ლუარსაბ გიორგის ძე
- გვარი
- მაჩაბელი
-
ლუარსაბ გიორგის ძე მაჩაბელი - იულონ ბატონიშვილის მომხრე. 1801 წლის 1 თებერვალს კნორინგი მოახსენებს იმპერატორს, რომ იულონი იცნეს მეფედო და ჩამოთვლის 16 კაცს, რომელთაც იულონის ერთგულებაზე ...
ჩოლოყაშვილი ილია ზაალის ძე
- სახელი, მამის სახელი:
- ილია ზაალის ძე
- გვარი
- ჩოლოყაშვილი
-
კავკასიის არმიის სახელოვან, მამაც მხედართმთავართა შორის ერთიერთი საპატიო ადგილი უკავია კავალერიის გენერალ–მაიორ ილია ზაალის ძე ჩოლოყაშვილს. იგი 1823 წელს დაიბადა თბილისის გუბერნიის თელავის მაზრაში. ...
- ფოტო
-
ილია ჩოლოყაშვილი
ჭავჭავაძე ელისაბედ ზაქარიას ას.
- სახელი, მამის სახელი:
- ელისაბედ ზაქარიას ას.
- გვარი
- ჭავჭავაძე
- სხვა სახელი, გვარი
- ელისაბედ ლასკარი
- დაბ.-გარდ. თარიღები
- 1874 - 1912
-
ელისაბედ ჭავჭავაძე, დაიბადა წინანდალში 1874 წ. მამა-გენერალ-ადიუდანტი ზაქარია გულბაათის-ძე ჭავჭავაძე, დედა-რომანტიკოსი პოეტის ალექსანდრე ჭავჭავაძის შვილიშვილი მარიამ (კაკო) დავითის-ას. ...
- ფოტო
-
ლიზა ჭავჭავაძე-ლასკარი
ჭილაშვილი ბორის გაბრიელის ძე
- სახელი, მამის სახელი:
- ბორის (ბაბანა, ბეჟან) გაბრიელის ძე
- გვარი
- ჭილაშვილი
- სხვა სახელი, გვარი
- ბორის ჭილაევი; ბორის ჩილაევი
-
ბორის (ბაბანა) გაბრიელის (გლახას) ძე ჭილაშვილი (1798-1850). კავკასიის ომების მონაწილე, 1839 წელს თბილისის პოლიცმაისტერი. გარდაცვალებისას იყო ჭარ-ბელაქანის სამხედრო ოლქის და ლეკეთის საკორდონო ხაზის ...
ვაჩნაძე ასლან ლუარსაბის ძე
- სახელი, მამის სახელი:
- ასლან ლუარსაბის ძე
- გვარი
- ვაჩნაძე
-
ასლან ლუარსაბის ძე ვაჩნაძე (? - 1814) ონანო ვაჩნაძის შტოდან. კახეთის 1812 წლის აჯანყების მონაწილე. კახთა მეფის მდივანი. 1802 წლის ივლისში აწერს ხელს კელმეჩურის მუჯალამას.
კახეთის აჯანყებაში ...
მეტრეველი სლავა
- სახელი, მამის სახელი:
- სლავა კალისტრატეს ძე
- გვარი
- მეტრეველი
- დაბ.-გარდ. თარიღები
- 1936-1998
-
სლავა კალისტრატეს ძე მეტრეველი - ფეხბურთელი. სსრკ სპორტის დამსახურებული ოსტატი (1960), სსრკ საერთაშორისო კლასის სპორტის ოსტატი (1966), საქართველოს დამსახურებული მწვრთნელი (1976). დაიბადა ქ. სოჭში. ...
- ფოტო
-
შესტერნევი სლავა მეტრეველის წინააღმდეგ
ორბელიანი მამუკა თამაზის ძე
- სახელი, მამის სახელი:
- მამუკა თამაზის ძე
- გვარი
- ორბელიანი
- სხვა სახელი, გვარი
- მაკარ თომას ძე ჯამბაკურიან-ორბელიანი
-
მამუკა თამაზის ძე ორბელიანი (1801–1875). რუსულად იწოდება მაკარ ფომიჩად. თამაზ ორბელიანისა და ქეთევან ქობულაშვილის მეორე ვაჟი. დაიბადა 1801 წელს (თუმცა ეპიტაფია მისი სიონში უჩვენებს 1800 ...
- ფოტო
-
ბაბო (ბარბარე) ორბელიანი
ანდრონიკაშვილი ივანე მალხაზის ძე
- სახელი, მამის სახელი:
- ივანე მალხაზის ძე
- გვარი
- ანდრონიკაშვილი
- სხვა სახელი, გვარი
- ივანე მალხაზიჩად წოდებული
-
ივანე მალხაზის ძე ანდრონიკაშვილი (1798-1868) (სოლომონ II-ის დისშვილი) - კავალერიის გენერალი. მონაწილეობდა 1832 წლის შეთქმულებაში, მაგრამ ბრალი ვერ დაუმტკიცეს და სასჯელიც ასცდა.
ივანეს მამა - ...
- ფოტო
-
გენერალი ანდრონიკაშვილი ივან მალხაზიჩად წოდებული
ჯორჯაძე დავით ივანეს ძე
- სახელი, მამის სახელი:
- დავით ივანეს ძე
- გვარი
- ჯორჯაძე
- დაბ.-გარდ. თარიღები
- 1810 - 1866 წლის შემდეგ
-
დავით ივანეს ძე ჯორჯაძე - სწავლობდა თბილისის კეთილშობილთა სასწავლებელში. 1825 წელს გაგზავნეს სასწავლებლად პეტერბურგის მეორე კადეტთა კორპუსში. დავით ჯორჯაძემ პეტერბურგში იცხოვრა 1825 - 1830 ...
ყარალაშვილი სოლომონ გაბრიელის ძე
- სახელი, მამის სახელი:
- სოლომონ გაბრიელის ძე
- გვარი
- ყარალაშვილი
-
სოლომონ გაბრიელის (გიგლოს, გიორგის) ძე ყარალაშვილი (1870-1924) - დამთავრებული ქონდა ჩუგუევსკის იუნკერთა სასწავლებელი. 1900-1901 წლებში მონაწილეობდა ლაშქრობაში ჩინეთის წინააღმდეგ.
ბალანჩივაძე მელიტონ ანტონის ძე
- გვარი
- ბალანჩივაძე
- დაბ.-გარდ. თარიღები
- 1862 - 1937
-
მელიტონ ანტონის ძე ბალანჩივაძე (24.XII.1862, სოფ. ბანოჯა - 21.XI.1937, ქუთაისი) - ქართული ეროვნული კლასიკური საკომპოზიტორო სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მომღერალი, ლირიკული ბარიტონი, დირიჟორი, ქართული ...
- ფოტო
-
კომპოზიტორი ბალანჩივაძე მელიტონ