ჭავჭავაძე არჩილ გულბაათის ძე

 ქართველ თავადთა წარმომადგენელი, სახელმოხვეჭილი გენერალი და სამხედრო მოღვაწე არჩილ გულბაათის-ძე ჭავჭავაძე დაიბადა 1841 წელს წინანდალში.

 1862 წელს ტვერის დრაგუნთა პოლკში იწყებს სამსახურს.

 21 წლის ახალგაზრდა თავისი გამჭრიახი გონებითა და სიმამაცით პირველივე დღეებიდან იქცევს მეთაურთა ყურადღებას. მალე მას ტვერის დრაგუნთა პირველი ესკადრონის მეთაურად ნიშნავენ.

 აქედან იწყება მისი საბრძოლო-სამეთაურო აღმასვლა.

 რუსეთის არმიის სარდლობა ცდილობდა თურქეთის ომში კავკასიის ხალხთა შვილებიც ჩაება. ამ მიზნით ხელი მიჰყო ე.წ. მილიციის ნაწილების ჩამოყალიბებას. კერძოდ, დაღესტანში გაფორმდა ამგვარი ცხენოსანთა პოლკი, რომლის მეთაურადაც დაინიშნა ტვერის დრაგუნთა პოლკის ესკადრონის ყოფილი მეთაური მაიორი არჩილ ჭავჭავაძე. იგი ამ პოლკის ჩამოყალიბებას, წვრთნას, საბრძოლო მომზადებას თვითონ ხელმძღვანელობდა.

 დაღესტანელთა  პოლკი, არმიის სხვა ნაწილებთან ერთად, აქტიურად ჩაება თურქების წინააღმდეგ ბრძოლაში. იგი მოქმედებდა ცხენოსანთა განსაკუთრებული რაზმის შემადგენლობაში, რომელმაც თურქების ერთ-ერთი ბანაკი გაანადგურა და მოწინააღმდეგის დიდ შენაერთებს უკან დაახევინა.

 ყარსის აღებისას გააფთრებულ ბრძოლაში გამოჩენილი თავდადებისა და სიმამაცისათვის არჩილ ჭავჭავაძეს პოდპოლკოვნიკის წოდება მიენიჭა, იგი წმინდა გიორგის მეოთხე კლასის ორდენით დაჯილდოვდა. მისი პოლკიც წმინდა გიორგის დროშით დააჯილდოვეს.

 არჩილ ჭავჭავაძე 1883 წელს პოლკოვნიკია.1879 წლიდან დაღესტნის პირველი ცხენოსანთა რეგულარული პოლკის მეთაურთა და უსასტიკეს ბრძოლებში მონაწილეობს.

 1888 წელს ა. ჭავჭავაძის პოლკი კახეთში იდგა. როცა მეფე ალექსანდრე მესამე საქართველოში ჩამოვიდა, პოლკი მეფეს მოაცილებდა. წინანდალში ერთ-ერთ სახალხო ზეიმზე დედოფლის ყურადღება მიიპყრო ჭავჭავაძის წითელმა ყაბალახმა. გრაფმა შერემეტიევმა არჩილს სთხოვა, დედოფლისათვის გადაეცა იგი. უკანასკნელმა დაიხურა და სამახსოვროდ წაიღო.

 ა. ჭავჭავაძე 1889 წელს გრაგუნთა სევერსკის ლეგიონის მეთაურად დანიშნეს, რომელსაც 1896 წ. 24 დეკემბრამდე ედგა სათავეში, ვიდრე გენერალ მაიორის ხარისხს მიანიჭებდნენ. ამ დროს იგი დელეგაციის წევრია, რომელიც კოპენჰაგენში გაიგზავნა დანიის მეფის ქორწინების 50 წლისთავის მისალოცად.

 გენერალ-მაიორი ა. ჭავჭავაძე კავალერიის მე-9 დივიზიის ბრიგადის მეთაური გახდა.

 1902 წლის 27 ივნისს გენერალ-მაიორი ა. ჭავჭავაძე თბილისში გარდაიცვალა. იგი მიწას მიაბარეს წინანდალში საგვარეულო სასაფლაოზე. ჭავჭავაძეთა გენეალოგია.

ირაკლი კალანდია