ფეოდალური საგვარეულო საქართველოში. თავადები. სვანეთის ყოფილი ერისთავები. ლეჩხუმის მოურავები.

 1462–1510 წლების სასიხლო სიგელში სვანეთის ერისთავებად გელოვანები არიან დასახლებულნი.

 ვახუშტი ბატონიშვილი „აწინდელთა მთავართა გვართათვის“ გელოვანების შესახებ წერს „ხოლო სვანეთს – გეელოვანი, და არღარა ეგოდენის ძალის და უფლების მქონე სვანთა ზედა“. დადეშქელიანების გაძლიერებამ გამოიწვია გელოვანების დასუსტება და ისინი, როგორც ჩანს ლეჩხუმში გადმოვიდნენ, მაგრამ სვანეთშიც შეინარჩუნეს დიდი რაოდენობის მამულები. XIX საუკუნეში ქვემო სვანეთში დიდი რაოდენობით ყმა–მამულს ფლობდნენ გელოვანები და გარდაფხაძეები.

 XVIII საუკუნიდან ლეჩხუმს განაგებდნენ სარდალ–მოურავი გელოვანები.

 XVIII საუკუნეში ლეჩხუმის მთავარსარდალი ქაიხოსრო გელოვანი.

 ლეჩხუმის მბრძანებელი ქაიხოსრო გელოვანი, რომელიც „დიდშემძლე კაცად“ ითვლებოდა არ იყო გრიგოლ დადიანის კმაყოფილი, მან კავშირი გააბა იმერეთის ყველაზე ძლიერ ფეოდალთან ზურაბ წერეთელთან და „ესევითარი შეთქმულებით გადააგდეს დადიანი გრიგოლ და იქმნა დადიანად მანუჩარ“. გელოვანმაც უფრო დამოუკიდებლად იგრძნო თავი მანუჩარისაგად, რადგან ეს უკანასკნელი მან გაადადიანა, ამის სანაცვლოდ 1795 წელს მიიღო ლენტეხი და ლაშარას ციხე მასში შემავალი სოფლებით. გარდა ამისა ქაიხოსრო გელოვანი ხორგიც მოურავადაც დაინიშნა.

 გელოვანი გაბრიელი – XVIII საუკუნის I ნახევრის ქართველი მწერალი 1724 წელს ვახტანგ VI გაჰყვა რუსეთში. იქვე დაიწყო სამსახური, 50–იან წლებში მთავარიმ საპოლიცმეისტერო კანცელარიის კაპიტანი იყო.

 გელოვანი არჩილ – საბჭოთა საინჟინრო ჯარების მარშალი.

 გელოვანი მირზა – ქართველი პოეტი.

 გელოვანი მიხეილი – ქართველი მსახიობი და რეჟისორი.

ლევან ბერაია



ასათიანი

აზნაურული გვარი საქართველოში. „ასათიანი, ასაით მიხაილ იყო ბერძენთა მხედარი სარდას მონომახის კეისრისა წელს 1073, და მისი შვილი მოვიდა იმერეთს და მეფემან მათი გვარი მიიღო ასათიანად და მუნითგან იწოდებიან ამ გვარად“.

 ასათიანებს იმერეთის სამეფო კარზე მნიშვნელოვანი თანამდებობა ეჭირათ, კერძოდ ისინი ...

გუგუშვილი

გუგუშვილი - აზნაურული გვარი ოდიშში. ტახტის აზნაურები. ცნობილია მე-18-19 საუკუნეების დადიანის ელჩი გიორგი გუგუშვილი, რომელმაც იმოგზაურა რუსეთში. გუგუშვილებში შემორჩენილი გადმოცემის თანახმად გუგუშვილები ყოფილან გოშუების ერთ–ერთი განშტოება.

 არის მეორე ვერსიაც, სენატში შეტანილი საბუთების ...

კარგარეთელი

აზნაურული გვარი ქართლსა და იმერეთში. ყაფლანიშვილების  აზნაურები. ქართველ კალიგრაფთა გვარი. სვიმონ კარგარეთელი მოღვაწეობდა XVI საუკუნეში სამხრეთ საქართველოს სავანეებში. 1541 წელს გადაუწერია პოლემიკურ–დოგმატიკური სამეცნიერო კრებული.

 იესე კარგარეთელი XVII საუკუნის ...

სახელმწიფო მმართველობა ХVI-XVIII საუკუნეებში

სახელმწიფო მმართველობა ქართლის სამეფოს მაგალითზე. ერთიანი საქართველოს სამეფოს დაშლამ სათანადო ცვლილებები შეიტანა ქართულ სახელმწიფო მმართველობაში; მას სახელმწიფოებრივ წეს–წყობილებასა და მართვა–გამგეობის სისტემაში სათანადო შესაბამისი ნიშნები შეაქვს. ქართული ფეოდალური მონარქიის დაშლას თან ...

გაწერელია

აზნაურული გვარი ოდიშში. ოდიშის სამთავრო აზნაურები. მთავარმა დავით დადიანმა 1850 წელს რუსეთის იმპერიის ტახტის მემკვიდრის ჩამოსვლასთან დაკავშირებით, რომელიც აპირებდა ქუთაისში ჩამოსვლას, მასთან შესახვედრად მიიწვია მხოლოდ ცხრა აზნაური ერთ–ერთი იყო ივა გაწერელია.

ლევან ბერაია

 

ცხინვალის მოსახლეობა მე-19 საუკუნეში

ცხინვალის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების და დგვრისის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიის მეტრიკული ჩანაწერების მიხედვით.

- ა -

1. აბულაძე (აზნაური)

2. ავალიანი (აზნაური)

3. ავალიშვილი

4. ამილახვარი (თავადი)

5. აღასიაშვილი

- ბ -

1. ბაბუციძე

2. ბარათაშვილი

3. ბედიანიძე

4. ...

შარაშიძე

აზნაური შარაშიძეები. - „ჩვენი წინაპრები აფხაზები ყოფილან, რომლებიც წინად შერვაშიძის გვარს ატარებდნენ და ერთ–ერთ შერვაშიძეს ძველ დროში კაცი შემოკვდომია, რის გამოც ის იძულებული ყოფილა, გამოქცეულიყო აფხაზეთიდან. მას სოხუმში გაუცვნია ვიღაცა დოლიძე, რომლის რჩევითაც ის წამოსულა გურიაში და სოფელ დვაბზუში ...

ამირსპასალარი

ამირსპასალასალარი, ანუ სამხედრო უწყების ხელმძღვანელი, განაგებდა მუდმივ ჯარს, მეფის მონასპას, საფეოდალოებიდან გამოყვანილ ლაშქარს და დაქირავებულ რაზმებს.

 გამუდმებულ საომარ მდგომარეობაში მყოფი საქართველოსათვის ამორსპასალარის თანამდებობას განსაკუთრებული მნიშვნელობა ენიჭებოდა. ლაშქრობის დროს ...

ქსნის-ერისთავი

ფეოდალური საგვარეულო საქართველოში. ვახუშტი ბაგრატიონი აღნიშნავს: „ხოლო იალბუზის კალთათა ქსნის ერისთავი და არა ქვენაფლაველისაგან, არამედ იტყვის ბიბილურობასა.“

 ქსნის საერისთავოს ისტორიისთვის ძირითად წყაროდ მიჩნეულია „ძეგლი ერისთავთა“. „როსტომ, ბიბილა წითლოსანი და ძენი მათნი სამოცდაათითა ...

ჩიქოვანი

ჩიქოვანთა ანუ ჩიქვანთა სათავადო დაახლოებით იმ დროს უნდა წარმოქმნილიყო, როცა ამ საგვარეულოს ერთი შტო გადადიანდა, ეს კი XVII საუკუნის 80–იან წლებში მოხდა.

 XVII ს. პირველ ნახევარში ჩიქოვანები ჯერ კიდევ „მდაბალი“ აზნაურები იყვნენ. ამ საგვარეულოს ცნობილი წარმომადგენლის კაციას მამა მეტად ღარიბი იყო, ...