იასონ ივანეს ძე
ჭავჭავაძე
1804-1857

XIX ს. პირველი ნახევრის გამოჩენილ ქართველ გენერალთა შორის ერთერთი თვალსაჩინო ადგილი უკავია იასონ ივანეს-ძე ჭავჭავაძეს. იგი დაიბადა 1804 წელს წინანდალში.

 იასონი იყო რუსეთ-ირანის 1826-1827 და რუსეთ-თურქეთის 1828-1829 წლების ომების მონაწილე. 

 იასონ ჭავჭავაძემ 30 წელიწადი გაატარა რუსეთის შეიარაღებულ ძალებში. ამ ხნის მანძილზე მან ბევრ სამკვდრო-სასიცოცხლო ბრძოლაში მიიღო მონაწილეობა. მის მიერ განვლილი გზა სავსეა უნიკალური საბრძოლო ეპიზოდებით. 1822 წ. მონაწილეობდა სამხედრო ლაშქრობაში ჭარ-ბელაქანში. 1823 წლიდან მსახურობდა ნიჟნი-ნოვგოროდის დრაგუნთა პოლკში. განსაკუთრებით გამოიჩინა თავი 1826 წ. 13 სექტემბერში ელიზავეტპოლთან ბრძოლაში, სადაც ხიშტით დაჭრეს ფეხში. რუსეთ-ოსმლეთის ომის (1828-29) დროს მონაწილეობდა ყარსის, ახალქალაქის, ახალციხის, არზუმისა და ოსმალეთის სხვა ციხესიმაგრეთა აღებაში.

 1829 წლის 27 სექტემბერს სოფელ ბაიბურთან  თურქებთან ომის დროს მოწინააღმდეგე არმიები ერთმანეთის საწინააღმდეგოდ განლაგდნენ.. პირისპირ მდგარი ორივე მხარე შეტაკებას ელოდა. ამ დაძაბულ წუთებში თურქების მხრიდან რომელიღაც თავზე ხელაღებულმა ოფიცერმა ცხენი გამოაჯირითა ნიჟნინოვგოროდელთა ქვედანაყოფისაკენ და დამბაჩა ესროლა მათ. ამის მხილველმა იასონ ჭავჭავაძემ მაშინვე გააქროლა ცხენი თურქი ოფიცრისაკენ, მაგრამ თურქმა უკანვე გაქუსლა. ჭავჭავაძე დაედევნა. ის ისე ღრმად შეიჭრა მოწინააღმდეგის განლაგებაში, რომ სათუო გახდა მისი ცოცხლად დარჩენა. იასონ ჭავჭავაძის რაზმი ერთხმად, ერთსულოვნად მოსწყდა ადგილს თავისი მეთაურის გადასარჩენად. ოცეულს ნიჟნინოვგოროდელთა სხვა ოცეულები, ესკადრონები, მთელი პოლკი მიჰყვა და ამ მოულოდნელი, ელვისებური იერიშით რუსებმა ბაიბურთი დაიკავეს, იქ თავმოყრილი თურქთა დიდი ძალები განდევნეს.

 მთავარსარდალი ი. პასკევიჩი ამ უცაბედ იერიშს თვალყურს ადევნებდა, რომელიც აღფრთოვანდა უცნობი ოფიცრის მამაცობით. იასონ ჭავჭავაძეს უმაღლესი ჯილდო ელოდა. მაგრამ ....

 ლეგიონის მეთაურმა ივანე ანდრონიკაშვილმა ი. ჭავჭავაძეს დაავალა გაბნეული ჯარისკაცების შეგროვება  მტერს დადევნებოდა  და საბოლოოდ გაენადგურებინა. იასონმა შეკრიბა ჯარისკაცები, რა დროსაც მას გენერალმა  ნ. მურავიოვმა (შემდგომ, კავკასიის კორპუსის სარდალი) უბრძანა ესკადრონით მის ბრიგადას შეერთებოდა. იასონმა უარი განაცხადა და მოახსენა თავისი მეთაურის დავალება. ბრძანების უგულებელყოფა გენერალი ძალიან გააბრაზა და ლანძღვის შემდეგ სასტიკად დაემუქრა. იასონმა შეურაცხოფა ვერ აიტანა,  ხმალს ხელი სტაცა და გენერალიც გასცილდა. ეს ფაქტი მურავიოვმა მთავარსარდალს მოახსენა და მოითხოვა ახალგაზრდა ოფიცერი საველე სასამრთლოსთვის გადაეცათ.

   სამხედრო ისტორიკოსი ვ. პოტო შემდეგნაირად გადმოგვცემს ამ ამბავს: „გათენდა 28 სექტემბრის დილა. პასკევიჩი დილით ადრე ადგა და ქვეითად, მხოლოდ მორიგე ადიუტანტის თანხლებით, ნიჟნინოვგოროდელთა სადგომისაკენ გაემართა. მან ჩამოიარა ესკადრონები და მხურვალე მადლობაც გამოუცხადა ბაიბურთის იერიშის გამო. - ასეთი იერიში არ მინახავს ჩემი საბრძოლო სამსახურის მთელ მენძილზეო, - თქვა მან.

 მთავარსარდალს სასწრაფოდ შემოეგება პოლკის მეთაური ი. ანდრონიკაშვილი. პასკევიჩმა გადაკოცნა ანდრონიკაშვილი და სთხოვა, ეჩვენებინა ის ოფიცერი, რომელიც თეთრ ცხენზე მჯდომი ასე მამაცურად გაუძღვა პოლკის იერიშს. მას იასონ ჭაჭავაძე წარუდგინეს.

  -ეს, ის ჭავჭავაძე ხომ არ არის, რომელსაც მურავიოვი უჩივის? - იკითხა პასკევიჩმა და, როდესაც პასუხად დასტური მიიღო, ჭავჭავაძეს ასე მიმართა: - იცით თუ არა, ახალგაზრდავ, რომ გენერლის ბრძანების შეუსრულებლობისათვის დახვრეტა გემუქრებოდა? გუშინ თქვენ ასჯერ დაიმსახურეთ გიორგის ჯვარი, მაგრამ მას ვეღარ მიიღებთ.“

  პასკევიჩმა იასონ ჭავჭავაძე არ დასაჯა.

  მრავალი ბრძოლის მონაწილე გენერალ-მაიორი იასონ ჭავჭავაძე ნიჟნი-ნოვგოროდის დრაგუნთა პოლკის მეთაური გახდა. თავი ისახელა 1853 წ. 19 ნოემბ. ბაშკადიკლარისა და 1854 წ. 24 ივლ. ქურუქ-დარის ბრძოლებში, სადაც მძიმედ დაიჭრა. 1856 წ. ჯანმრთელობის მდგომარეობის გამო სამხედრო სამსახურიდან გადადგა და ერთ წელიწადში ბრძოლებში მიღებული ჭრილობებით გარდაიცვალა წინანდალში. 1857 წელს ის დიდი პატივით თბილისში წაასვენეს და ქაშვეთის ეკლესის საკურთხეველში. დაკრძალეს. მისი მეუღლეც მარიამ შალვას-ასული ერისთავი-ჭავჭავაძისა ქაშვეთის ეკლესიაშია დაკრძალული. ჭავჭავაძეების გენეალოგია.

გენერალი იასონ ჭავჭავაძე

ირაკლი კალანდია 



ბაგრატიონ-გრუზინსკი გრიგოლ იოანეს ძე

სახელი, მამის სახელი:
გრიგოლ იოანეს ძე
გვარი
ბაგრატიონი
სხვა სახელი, გვარი
გრიგოლ იოანეს ძე ბაგრატიონ-გრუზინსკი
დაბ.-გარდ. თარიღები
1789 - 1830

გრიგოლ ბატონიშვილი, იოანე ბატონიშვილის შვილი, კახეთის აჯანყებისას 1812 წ. საქართველოს მეფედ გამოცხადებული. აჯანყების დამარცხებისას დანებდა რუსეთის მთავრობას.

 დაიბადა 1789 წ. თბილისში, ...

ფოტო
მამა - იოანე ბატონიშვილი
მამა - იოანე ბატონიშვილი

გოლიცინი პეტრე ალექსის ძე

სახელი, მამის სახელი:
პეტრე ალექსის ძე
გვარი
გოლიცინი

პეტრე ალექსის ძე გოლიცინი (Петр Алексеевич Голицын) - 1832 წ. შეთქმულების მონაწილენი (გიორგი რევაზის ძე ერისთავი, ზაქარია ჩოლოყაშვილი, ვახტანგ ორბელიანი) თავიანთ ჩვენებებში ასახელებენ პ. გოლიცინის ...

ბაგრატიონი ალექსანდრე ივანეს ძე

სახელი, მამის სახელი:
ალექსანდრე ივანეს ძე
გვარი
ბაგრატიონი

ალექსანდრე ივანეს ძე ბაგრატიონი (1851-1895). იმერეთის მეფის სოლომონ პირველის ძმის ბაგრატის შთამომავალი. ალექსანდრე ბაგრატიონი გარდაცვალებამდე 12 წელიწადი იყო შორაპნის მაზრის მარშალი, ჰქონდა ...

ფოტო
შორაპნის მაზრის მარშალი ბაგრატიონი ალექსანდრე
შორაპნის მაზრის მარშალი ბაგრატიონი ალექსანდრე

ხერხეულიძე გიორგი ირაკლის ძე

სახელი, მამის სახელი:
გიორგი ირაკლის ძე
გვარი
ხერხეულიძე
სხვა სახელი, გვარი
იური ხერხეულიძე
დაბ.-გარდ. თარიღები
1933 - 2020

 გიორგი ირაკლის ძე ხერხეულიძე დაიბადა 26.05 1933  ქ. თბილისში, მეცნიერთა ოჯახში. 1940წ. შევიდა და 1951 წ. დაამთავრა თბილისის №13 საშუალო სკოლა ოქროს მედალზე, იმავე წელს შევიდა ქ. თბილისის ...

ფოტო
გიორგი ხერხეულიძე
გიორგი ხერხეულიძე

რჩეულიშვილი გრიგოლ ივანეს ძე

სახელი, მამის სახელი:
გრიგოლ ივანეს ძე
გვარი
რჩეულიშვილი

გრიგოლ ივანეს ძე რჩეულიშვილი (1820-1877) - მწერალი (პოეტი, პროზაიკოსი, მთარგმნელი). ვ. კოტეტიშვილის თქმით (რჩეული ნაწერები, I, თბ., 1965, გვ. 254): გრიგოლ რჩეულიშვილი "მე-19 საუკუნის ქართულ ...

ვაჩნაძე ასლან ლუარსაბის ძე

სახელი, მამის სახელი:
ასლან ლუარსაბის ძე
გვარი
ვაჩნაძე

ასლან ლუარსაბის ძე ვაჩნაძე (? - 1814) ონანო ვაჩნაძის შტოდან. კახეთის 1812 წლის აჯანყების მონაწილე. კახთა მეფის მდივანი. 1802 წლის ივლისში აწერს ხელს კელმეჩურის მუჯალამას.

 კახეთის აჯანყებაში ...

ჭილაშვილი იაგორ (გიორგი) გაბრიელის ძე

სახელი, მამის სახელი:
გიორგი გაბრიელის ძე
გვარი
ჭილაშვილი

იაგორ (გიორგი) გაბრიელის (გლახას) ძე ჭილაშვილი (1790 - 1838) - სტატსკი სოვეტნიკი (სამოქალაქო მრჩეველი), თვალსაჩინო ფიგურა 1820-1830 იან წლების საქართველოს პოლიტიკურ-ადმინისტრაციულ ცხოვრებაში. ...

ლორთქიფანიძე სიმონ (სისო) ნიკოლოზის ძე

სახელი, მამის სახელი:
სიმონ (სისო) ნიკოლოზის ძე
გვარი
ლორთქიფანიძე

სიმონ (სისო) ნიკოლოზის ძე ლორთქიფანიძე. (1854-1941). დამთავრებული ქონდა კიევის უნივერსიტეტის სამედიცინო ფაკულტეტი. სამხედრო ექიმი. სტუდენტობის დროიდან თანამშრომლობდა გაზეთ "დრობა" სთან. ქუთაისის ...

ფოტო
სიმონ (სისო) ლორთქიფანიძე
სიმონ (სისო) ლორთქიფანიძე

ოქრომჭედლიშვილი ილია ლაზარეს ძე

სახელი, მამის სახელი:
ილია ლაზარეს ძე
გვარი
ოქრომჭედლიშვილი
სხვა სახელი, გვარი
ილია სერებრიაკოვი

ილია ლაზარეს ძე ოქრომჭედლიშვილი (სერებრიაკოვი) (1838-1898) - ქართველი მეცნიერი, პედაგოგი, საზოგადო მოღვაწე, ქველმოქმედი. დამთავრებული ქონდა პეტერბურგის უნივერსიტეტის აღმოსავლურ ენათა ფაკულტეტი; ...

ორბელიანი ასლან ნიკოლოზის ძე

სახელი, მამის სახელი:
ასლან ნიკოლოზის ძე
გვარი
ორბელიანი

ასლან ნიკოლოზის ძე ორბელიანი (1767-1826) - გიორგი მეთორმეტის ეშიკაღაბაში; სპარსული ენის მცოდნე. ერმოლოვის თხოვნით დაამშვიდა არეულობა ყაზახში და "არცა მიუდგა მეფის ძეს ალექსანდრეს".

 სპარსთა ...

დადიანი გრიგოლ ლევანის ძე

სახელი, მამის სახელი:
გრიგოლ ლევანის ძე
გვარი
დადიანი

გრიგოლ ლევანის ძე დადიანი (კოლხიდელი) (1814-1901), სამეგრელოს მთავრის ლევან მეხუთის შვილი. სამხედრო და საზოგადო მოღვაწე, ქველმოქმედი, გენერალ-ადიუტანტი და ინფანტერიის გენერალი. რუსეთ-თურქეთის და ...

ფოტო
პოეტი კოლხიდელი
პოეტი კოლხიდელი

ბაგრატიონ-გრუზინსკი იოანე გრიგოლის ძე

სახელი, მამის სახელი:
იოანე გრიგოლის ძე
გვარი
ბაგრატიონი
სხვა სახელი, გვარი
ბონ-ვივან; "ცარ-ივან"
დაბ.-გარდ. თარიღები
1826 - 1880

იოანე გრიგოლის ძე ბაგრატიონი (ბაგრატიონ-გრუზინსკი). გრიგოლ ბატონიშვილის (იოანე ბატონიშვილის შვილის) შვილი.

 სწავლა დაამთავრა პაჟთა კორპუსში 1847წ. გრაფ. პ.ა. შუვალოვთან და ტიმაშევთან ერთად. ...

ფოტო
იოანე გრუზინსკი. ბონ-ვივან,
იოანე გრუზინსკი. ბონ-ვივან,
ბოლო ცვლილებები აზნაურთა გვარებში

იმერლიშვილი

აზნაური იმერლიშვილი. მხოლოდ ერთ ოჯახს ჰქონდა პრეტენზია აზნაურობაზე მე19 საუკუნეში. ცხოვრობდნენ ...

ნაგლაძე

აზნაური ნაგლაძე იგივე ნამგალაძე. ცხოვრობდნენ ქართლში

ვაჩინაძე

 აზნაური ვაჩინაძე. იხსენიებიან სამეგრელოში. გვარი ძალიან გავს კახურ თავადურ გვარს ვაჩნაძეს.

ქართველიშვილი

აზნაური ქართველიშვილი. სამეგრელო და ქართლში. ქართლში ზოგს მოქალაქის წოდება ჰქონდა, ზოგი აზნაური ...

გუგუშვილი

აზნაური გუგუშვილი. ცხოვრობდნენ სამეგრელოში. ერთერთი ვერსიით არიან გადმოსახლებულები გურიიდან, მეორე ...

არდიშვილი

აზნაური არდიშვილი. გურია-იმერეთი. ქუთაისში გენერალ გაგარინთან ერთად დადეშქელიანმა მოკლა ერთერთი ...

ზურაბიშვილი

აზნაური ზურაბიშვილები, წარმოშვებით კახეთიდან. ამ ზურაბიშვილების წარმოშვება საკმაოდ გაურკვეველია, ...

ვარდოსანიძე

აზნაური ვარდოსანიძე. ნაწილი ვარდოსანიძეების იყო აზნაური, ნაწილი არა. ძირითადად ცხოვრობდნენ იმერეთში.

გოშუა

 აზნაური გოშუა. სამეგრელო.

აზნაური ალექსი გოშუა

აზნაური ალექსი გოშუა სოფ. კორცხელიდან (?)

ღოღობერიძე

აზნაური ღოღაბერიძე იგივე ღოღობერიძე; ღოღობერიძეები იყვნენ მე-19 საუკუნის დასაწყისში თავადებიც, ...

აზნაურული გვარების ანბანური ჩამონათვალი სრულიად