თავდგირიძე
-
თავდგირიძეთა თავდაპირველი საცხოვრისი სამცხე–საათაბაგო იყო. აქ ქართლის ეპისკოპოსის სამწყსო თავადთა და სოფელთა XVI ს. დამდეგის სიაში „თაქთირისძე“ ანუ თავდგირიძე სამცხის წარჩინებულ გვარებს შორის არის დასახელებული, სამცხის მკვიდრ თავდგირიძეთა გვარის წარმომადგენელნი არიან ფოცხუერი და ამირა თავდგირიძეები, რომელთაგან პირველი XIV ს. ხოლო მეორე XV ს. მოღვაწე უნდა იყოს.
თავდგირიძეთა გვარის გურიაში გადმოსახლება უნდა მომხდარიყო XVII საუკუნის შუა წლებში, იმ დროს, როდესაც ვახუშტის თქმით, გამაჰმადიანდებოდნენ ყოველნი წარჩინებულნი“ სამცხისა, ხოლო რომელთა არა ინებეს მაჰმადიანობა“ ილტვოდნენ ქართლს, იმერეთს, ოდიშს, გურიას და სხვაგან.
სამცხიდან მაჰმადიანთაგან ლტოლვილი თავდგირიძეები აღნიშნულ პერიოდში მკვიდრდებიან გურიაში, მათი პირველი წარმომადგენელნი გიორგა და მირზაბეგ თავდგირიძეებია, რომელთაც პირველად ვხედავთ აქ XVII საუკუნის მეორე ნახევარში. გურიაში ახლად დამკვიდრებულ თავდგირიძეთა წინსვლის აუცილებელი პირობა სამთავრო სახლთან დაახლოება იყო. სწორედ ამ მიზნით გიორგი თავდგირიძემ ცოლად შეირთო ქაიხოსრო I–ის ასული და გიორგი III გურიელის და დარეჯანი. გურიელთან კეთილგანწყობილებაში მყოფი თავდგირიძეები სათავადო ადგილ–მამულს იძენენ და მალე წინაურდებიან.
თავდგირიძეები მნიშვნელოვან როლს ასრულებენ გურიის სამთავროს პოლიტიკურ ცხოვრებაში. ამ სამთავროში მათ მაღალი თანამდებობები ეჭირათ: თავდგირიძეების ხელთ იყო ბოქაულთუხუცესობა. ამ სახელის გარდა თავდგირიძეებს ჰქონდათ მეორე დიდი თანამდებობა – სარდლობა. გურიის სამთავროში ერთსა და იმავე დროს ორი სარდალი იყო: ერთი გურიის ერისთავთა სახლიდან, მეორე – თავდგირიძეთა საგვარეულოდან. ჩანს, ეს სამთავრო ორ სასარდლოდ იყო დაყოფილი. მამია V გურიელის დროს თავდგირიძეებს ჰქონდათ მესამე დიდი სახელო – მდივანბეგობაც.
გურიის სამთავროს გაუქმების შემდეგ თავდგირიძეთა სათავადოც ადმინისტრაციულად გაუქმდა.
თავდგირიძეთა აზნაურები: დათუნაიშვილები, ურატაძეები, მგელაძეები, იობიშვილები, შალიკაშვილები, ჯაყელები და სხვ.
ლევან ბერაია
-
გაბაშვილი
-
აზნაურული გვარი საქართველოში. ტახტის აზნაურები. აზნაური გაბაშვილი მოხსენიებულია 1635 წლის ერთ–ერთ საბუთში როსტომ მეფის დროს. (მე-18 საუკუნის ბოლოს გაბაშვილებმა იმერეთში მიიღეს თავადის წოდება).
გაბაშვილების საგვარეულოს ერთ–ერთი უმნიშვნელოვანესი ადგილი უჭირავთ საქართველოს პოლიტიკურ და ...
ბებუთაშვილი
-
XVIII–XIX სს. საქართველოს თავადური გვარი. ქართლში XVI ს–ში მოვიდნენ სომხეთიდან. XVIII ს. მსხვილი ვაჭრები გახდნენ. XVIII ს. შუა წლებში თეიმურაზ II–მ აზნაურობა უბოძა. 80–იან წლებში ერეკლე II–მ თავადობა. მემკვიდრეობით ფლობდნენ თბილისის მელქ–მამასახლისისა და ნაცვლის სახელოს. ამ გვარის ყველაზე ...
ასათიანი
-
აზნაურული გვარი საქართველოში. „ასათიანი, ასაით მიხაილ იყო ბერძენთა მხედარი სარდას მონომახის კეისრისა წელს 1073, და მისი შვილი მოვიდა იმერეთს და მეფემან მათი გვარი მიიღო ასათიანად და მუნითგან იწოდებიან ამ გვარად“.
ასათიანებს იმერეთის სამეფო კარზე მნიშვნელოვანი თანამდებობა ეჭირათ, კერძოდ ...
ბოსტაშვილი
-
„აზნაური ბოსტაშვილები არიან ძველად კალმუხთაგან დაშთომილნი. ლომის გამო გაიგვარეს ბოსტაშვილობა“. ლეკთა შთამომავალის ნუხის ხანი აჯიჩალაბის წინააღმდეგ ბრძოლისას ერეკლე მეფეს გასჭირვებია ალაზნიდან გამოსვლა. „მაშინ თავადმა ბებურიშვილმა პაპამ მოსწყვიტნა კაცნი იგი და განიყვანა მეფე მშვიდობით, ხოლო ...
მეჭურჭლეთუხუცესი
-
სახელმწიფოში მეჭურჭლეთუხუცესი (ფინანსთა მინისტრი) სამეფო ხაზინას (საჭურჭლეს) განაგებდა და ყველა საფინანსო საქმეს ელმძღვანელობდა. დიდი უფლებებით აღჭურვილი ვაზირი ქალაქების ეკონომიკასა და ვაჭრობასაც მართავდა. მისი მოადგილე საჭურჭლის ნაცვალი იყო. მას ემორჩილებოდნენ: ქალაქის ამირანი „მეჭურჭლენი ...
ვეზირიშვილი
-
ფეოდალური საგვარეულო საქართველოში. ესენი არიან ძველადვე სპარსნი და მუნებურნი ბეგის გვარისანი და რომელიცა ყიას ბეგ ვეზირად წოდებული იყო მეფისა როსტომისა თანა განუშორებელ და მიიღო ქართლისა მეფობაი როსტომ მეფესას წელსა ქრისტეს აქეთ 1634–სა.
დოც. შ. მესხიამ გამოაქვეყნა 1803 წელს ...
თავადური გვარები
-
საქართველოს თავადთა გვარები, რომელთა შთამომავლებმაც მოაღწიეს XIX-XXI საუკუნეებში.
- აბამელიქი (აბამელიქიშვილი). თავადობა მიანიჭა ერეკლე მეორემ
- აბაშიძე (თავადი [ზემო იმერეთში, ქართლში, კახეთში, სამეგრელოში]. იქვე და გურიაში აზნაურები)
- ავალიშვილი (თავადი ქართლსა და კახეთში.
კარგარეთელი
-
აზნაურული გვარი ქართლში. ყაფლანიშვილების აზნაურები. ქართველ კალიგრაფთა გვარი. სვიმონ კარგარეთელი მოღვაწეობდა XVI საუკუნეში სამხრეთ საქართველოს სავანეებში. 1541 წელს გადაუწერია პოლემიკურ–დოგმატიკური სამეცნიერო კრებული.
იესე კარგარეთელი XVII საუკუნის ...
ცხინვალის მოსახლეობა მე-19 საუკუნეში
-
ცხინვალის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების და დგვრისის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიის მეტრიკული ჩანაწერების მიხედვით.
- ა -
1. აბულაძე (აზნაური)
2. ავალიანი (აზნაური)
3. ავალიშვილი
4. ამილახვარი (თავადი)
5. აღასიაშვილი
- ბ -
1. ბაბუციძე
2. ბარათაშვილი
3. ბედიანიძე
4. ...
გურიელი
-
ფეოდალური საგვარეულო საქართველოში. გურიის მთავრები. XI საუკუნიდან გურიის მთავრებად ისხდნენ. ვარდანისძეთა წარმომადგენლები. XIII–XV საუკუნეებში გურიის ერისთავები ჯერ ერისთავთ – ერისთავებად იწოდებოდნენ, შემდეგ კი დამოუკიდებელი მთავრები გახდნენ. გურიელად იწოდებოდა გურიის გამგებელი, ფეოდალური ...
გარსევანიშვილი
-
ფეოდალური საგვარეულო საქართველოსა და რუსეთში. განსაკუთრებით დაწინაურდნენ სამეფო კარზე XVIII ს–ში, როდესაც ამ საგვარეულოს წარმომადგენლები ვახტანგ VI–ის კულტურულ მეცნიერული საქმიანობის აქტიური მონაწილეები და მეფის შვილების აღმზრდელ–მასწავლებლები გახდნენ. ძმები გიორგი და იესე ...
-
კომენტარები