ზაალ ზაალის ძე
ანდრონიკაშვილი
ზაქარია ზაალის ძე

ზაზა (ზაქარია) ზაალის ძე ანდრონიკაშვილი - სახლთუხუცესი მეფის ძის იოანესი, შვილია მარტყოფის მოურავის ზაალისა. ზაალ ანდრონიკაშვილი განთქმული მეომარი იყო. მისი სახელი ცნობილი იყო მომდევნო თაობის ხსოვნაშიც.

 გრიგოლ ორბელიანი თავის „სადღეგრძელოში“ მას ასეთი სიტყვებით ასხამს ქებას: „და მეფის ძალნი, ოთხნი ზაალნი თითო ერთ ჯარად დაფასებულნი!“– და სქოლიოში შენიშნავს: „ესენი იყვნენ ერთ დროს, გვარად: ორბელიანი, ბარათაშვილი, ანდრონიკაშვილი–კუზიანი და ბორტისშვილი მაჩაბელი.

 მეფე ირაკლი იტყოდა: თითო ზაალ ღირს თითო ჯარად“. ზაალ ანდრონიკაშვილი მარტყოფისა და ლილოელი ოსების მოურავად ჩანს დავით ბატონიშვილის რეგენტობის დროსაც. მაგრამ 1805 წ. ზაალ იხსენიება „სანატრელის“ ეპითეტით.

 ზაალის შვილი ზაზა (ზოგ რუსულ წყაროში ზაქარიად წოდებული) ისტორიაში პირველად გვხვდება 1800 წლის 7 ნოემბერს, ნიახურას ბრძოლაში. ამ ბრძოლაში ქართველთა ჯარს სარდლობდნენ გიორგი XII-ის შვილები იოანე და ბაგრატ; ზაზა ანდრონიკაშვილი, როგორც იოანე ბატონიშვილის სახლთუხუცესი, ამ ბრძოლაში ცხოველ მონაწილეობას იღებდა და თავიც ისახელა.

 1801წ. 9 მარტს იოანე, ბაგრატ და მიხეილ ბატონიშვილები გაემგზავრნენ პეტერბურგს; ამათგან იოანე ბატონიშვილს სხვა მხლებლებთან ერთად ახლდა ზაზა ანდრონიკაშვილი. ესენი პეტერბურგს 15 მაისს ჩავიდნენ. იმპერატორმა ალექსანდრე I-მა დააჯილდოვა ამალის წევრნი, მათ შორის ზაზაც, რომელსაც უბოძა ბრილიანტითა და აფალით შემკული ბეჭედი.

 ზაზა ანდრონიკაშვილმა პეტერბურგში 11 წელი დაჰყო. იგი მომხრე იყო დავით ბატონიშვილისა.

 პეტერბურგში ყოფნისას ზაზა ხშირად ხვდებოდა საფრანგეთის ელჩს რუსეთის იმპერატორის კარზე კოლენკურს და მთელ ღამეებს ატარებდა მასთან საუბარში

 პაულუჩის ცნობით ზაზა მცოდნეა ფრანგულისა და „თავისუფალ იდეათა მქონი“.

 1811 წ. ივლისში ზაზა ანდრონიკაშვილი დაბრუნდა საქართველოში. რტიშჩევის 1813წ. 4 იანვარის რაპორტში იმპერატორისადმი ნათქვამია, რომ თითქოს პეტერბურგში მყოფმა საქართველოს მეფის ოჯახის წევრებმა გადაწყვიტეს, რომ ქართლ-კახეთის მეფედ დაედგინათ დავით ბატონიშვილი. ამ განზრახვის განსახორციელებლად იოანე ბატონიშვილმა ფული მისცა და ისე გამოგზავნა საქართველოში ზაზა ანდრონიკაშვილი.

 საქართველოში ჩამოსული ზაზა, პაულუჩის ცნობით, მაშინვე გაემგზავრა კახეთს და დარჩა იქ იქამდე, სანამ აჯანყება იფეთქებდა. 1812 წ. კახეთის აჯანყების ჩაქრობის შემდეგ პაულუჩიმ აღუთქვა ზ. ანდრონიკაშვილს გარკვეული გასამრჯელო და მიგზავნა გრიგოლ ბატონიშვილთან, რათა იგი დაეყაბულებინა დანებებას.

 შემდეგში გრიგოლ ბატონიშვილი წერს ლექსს, რომელშიაც დაწვრილებით აღწერს, თუ რა ღონეს მიმართა ზაზამ მის  წამოსაყვანად. ლექსს სათაურადა აქვს „თქმული საქართველოს მეფის ძის გრიგოლისაგან თავის ტუსაღობის 80 ჟამსა, ოდეს შვედის კერძო დაჰყარეს პეტრეზაოდ წოდებულსა ქალაქსა შინა, როცა რომ ზაზა ენდრონიკოვმა მოტყუებით მოიყვანა ლეკთაგან“ ამ ლექსში ზაზა ასეა შემკული: „კამბეჩოვანსა აღზრდილმან, ზაქმან ზაზამან წყეულმან, პატრონის ორგულობაზე სანიადაგოდ ჩვეულმან“. ზაზას ორგულობაზედ გრიგოლი წერს მეორე ლექსშიაც.

 ზ. ანდრონიკაშვილი 1812 წლის შემდეგ კვლავ პეტერბურგშია როგორც „Уполномоченни грузинских дворян в петербурге“.

 ზ. ანდრონიკაშვილის პეტერბურგში მოღვაწეობას უარყოფითად აფასებს პეტრე ლარაძე თავის „მუხამბაზში“.

 პ. იოსელიანის ცნობით, „1818 წელს ესე ზაზა და დოსითეოს ეპისკოპოსი ფიცხელაური წარვიდნენ ნევის მდინარის შესართავსა ფინის ზღვის პირსა და აქა ბანაობდნენ ცურვითა აქ აღელდა ზღვის პირი. დოსითეოს ცურვითა გამოვიდა წყლის პირსა და ზაზა, მოტაცებული ღელვისგან, დაირჩო. ვერცა იპოვეს ვერცა გვამი მისი“.

 მაგრამ ეს ფაქტი – ზაზას დახრჩობა – უნდა მომხდარიყო 1818 წელზე ადრე, რადგან დოსითეოს ფიცხელაური ეპისკოპოსად აკურთხეს პეტერბურგს 1812 წ. 30 იანვარს, ხოლო 1815 წლის 24 იანვარს პეტერბურგს 1812 წ. 30 იანვარს, ხოლო 1815 წლის 24 იანვარს პეტერბურგიდან წამოსულია, უკვე მოსკოვსაა, თბილისს კი ჩამოვიდა 1815 წ. 28 მარტს. ე. ი. მას ფინეთის ზღვის ყურეში შეეძლო ებანავა მანამდე, 1814 წ. ზაფხულში. 1815 წ. „კაზენნი ექსპედიცია“ ისტუმრებს უკვე ზაზა ანდრონიკაშვილის ვალებს.

 ამას გარდა ტობოლსკის სამოქალაქო გუბერნატორი 1815 წლის 17 აპრილს იტყობინება, „ივანე ანდრონიკოვმა, რომელიც სხვა ქართველებთან ერთად არის აქ დაკავებული, მთხოვა შემდეგი: გარდაიცვალა მისი ვაჟი ზურაბ ანდრონიკოვი და აგრეთვე მისი ძმა ზაზა ანდრონიკოვი. იციან თუ არა ამის შესახებ მისმა შინაურებმა, არ იცის და ამიტომ სთხოვეს შეუთვალონ მათ ამათი სიკვდილი“.

 „ზაზა ანდრონიკოვი დანიშნული ყოფილა მარიამ ბატონიშვილის ქალზე ანასტასიაზე (ციციშვილი). ანასტასიას როცა გაუმჟღავნეს ზაზას დახრჩობა, „მოწყენილი იყო. ამ დროს მოიყვანეს ალავერდა საზანდარი. ამ სიმღერაში ეს საზანდარი შეუყვარდა. იმან მოიტაცა და წაიყვანა თავის სახლში აბანოსთან. კათალიკოსმა წარმოაყვანინა ქალი და დაუწყეს დევნა. მაშინ ის თათარი შევიდა გოგილოს აბანოსთან გამოქვაბულში. მთელი ქალაქი მოდიოდა მისი აზანის საყურებლად. ანასტასია რომ მოკვდა, იმან სალამური გასტეხა და თარი აიღო. მერე აღარც ცოლი შეურთავს.

თავადი
მაქსიმე ბერძნიშვილი - მასალები XIX საუკუნის პირველი ნახევრის ქართული საზოგადოებრიობის ისტორიისათვის II ტომი


წერეთელი ნესტორ დიმიტრის ძე

სახელი, მამის სახელი:
ნესტორ დიმიტრის ძე
გვარი
წერეთელი

ნესტორ დიმიტრის ძე წერეთელი (? - 1883). ქუთაისის გუბერნიის თავად-აზნაურობის წინამძღოლი (მარშალი) 1861-1867 და 1877-1883 წლებში. გენერალ-მაიორი და იმპერატორის ფლიგელ ადიუტანტი. ე.წ. კავკასიის ომების ...

ფოტო
ნესტორ წერეთელი
ნესტორ წერეთელი

ხერხეულიძე ზაქარია სიმონის ძე

სახელი, მამის სახელი:
ზაქარია სიმონის ძე
გვარი
ხერხეულიძე

ზაქარია სიმონის ძე ხერხეულიძე (1797(8)-1856). 1823 წელს შტაბს-კაპიტანი, ამავ დროულად არის ნოვოროსიისკის გენერალ-გუბერნატორის, გენერალ-ლეინტენატის მიხეილ ვორონცოვის ადიუტანტი.

 1828-1829 წლების ...

წერეთელი სიმონ გიორგის ძე

სახელი, მამის სახელი:
სიმონ გიორგის ძე
გვარი
წერეთელი

სიმონ გიორგის ძე წერეთელი (1844 - 1931) - იურისტი, საზოგადო მოღვაწე. 1880-იან წლებში "ახალთაობამ"  იგი ვერ გაიყვანა ქუთაისის გუბერნიის თავადაზნაურობის წინამძღოლად ("მარშლად"), მაგრამ მოგვიანებით ...

ფოტო
თავადაზნაურობის მარშალი სიმონ წერეთელი
თავადაზნაურობის მარშალი სიმონ წერეთელი

ჭავჭავაძე მაქსიმილიანე ზაქარიას ძე

სახელი, მამის სახელი:
მაქსიმილიანე ზაქარიას ძე
გვარი
ჭავჭავაძე
დაბ.-გარდ. თარიღები
1876 - 1933

მაქსიმილიანე ზაქარიას ძე ჭავჭავაძე - თბილისის სათავად-აზნაურო საკრებულოს წევრი თელავის მაზრიდან, კამერ-იუნკერი. მან წარმატებით დაამთავრა პეტერბურგის უნივერსიტეტის იურიდიული ფაკულტეტი და დაქორწინდა ...

ორბელიანი თამაზ მამუკას ძე

სახელი, მამის სახელი:
თამაზ მამუკას ძე
გვარი
ორბელიანი
სხვა სახელი, გვარი
თომა ორბელიანი
დაბ.-გარდ. თარიღები
1768 - 1815

თამაზ მამუკას ძე ორბელიანი (1768–1815). ერეკლე მეორის და ანა ცოლად ჰყავდა დემეტრე ორბელიანს, დემეტრეს შვილის მამუკა ორბელიანის შვილია თამაზ. თამაზის დედა იყო გიორგი ერისთავის ასული მაია, ხოლო მისი ...

ფოტო
ვაშლოვანი სალხინო კოშკი ორბელნების
ვაშლოვანი სალხინო კოშკი ორბელნების

ვაჩნაძე ასლან ლუარსაბის ძე

სახელი, მამის სახელი:
ასლან ლუარსაბის ძე
გვარი
ვაჩნაძე

ასლან ლუარსაბის ძე ვაჩნაძე (? - 1814) ონანო ვაჩნაძის შტოდან. კახეთის 1812 წლის აჯანყების მონაწილე. კახთა მეფის მდივანი. 1802 წლის ივლისში აწერს ხელს კელმეჩურის მუჯალამას.

 კახეთის აჯანყებაში ...

ჭავჭავაძე ალექსანდრე ზაქარიას ძე

სახელი, მამის სახელი:
ალექსანდრე ზაქარიას ძე
გვარი
ჭავჭავაძე
დაბ.-გარდ. თარიღები
1870 - 1930

ალექსანდრე ზაქარიას-ძე ჭავჭავაძე დაიბადა, 4 ივლისს 1870 წელს წინანდალში. 

 1896 წელს ალექსანდრე დაქორწინდა იმპერატრიცის ფრეილინაზე, მისი უმაღლესობის მეფის კარის  შტაბმეისტერის ...

ფოტო
მარია როდზიენკო-ჭავჭავაძე
მარია როდზიენკო-ჭავჭავაძე

ჭავჭავაძე არჩილ გულბაათის ძე

სახელი, მამის სახელი:
არჩილ გულბაათის ძე
გვარი
ჭავჭავაძე
დაბ.-გარდ. თარიღები
1841 - 1902

 ქართველ თავადთა წარმომადგენელი, სახელმოხვეჭილი გენერალი და სამხედრო მოღვაწე არჩილ გულბაათის-ძე ჭავჭავაძე დაიბადა 1841 წელს წინანდალში.

 1862 წელს ტვერის დრაგუნთა პოლკში იწყებს

ფოტო
გენერალი არჩილ ჭავჭავაძე
გენერალი არჩილ ჭავჭავაძე

ამილახვარი დიმიტრი გიორგის ძე

გვარი
ამილახვარი
სხვა სახელი, გვარი
ბაზორკა
დაბ.-გარდ. თარიღები
1906 - 1942

დიმიტრი გიორგის ძე ამილახვარი (1906 - 1942) საფრანგეთის არმიის ოფიცერი, საფრანგეთის უცხოური ლეგიონის პოდპოლკოვნიკი, ფრანგული წინააღმდეგობის გმირი. დაიბადა სოფ. ბაზორკინოში (ჩერმენი, ჩრდ. ოსეთი). ...

ფოტო
დიმიტრი (ბაზორკა) ამილახვარი
დიმიტრი (ბაზორკა) ამილახვარი

ყარანგოზიშვილი კონსტანტინე ადამის ძე

სახელი, მამის სახელი:
კონსტანტინე ადამის ძე
გვარი
ყარანგოზიშვილი

კონსტანტინე ადამის ძე ყარანგოზიშვილი (დუშეთი 18.02.1852 - 25.07.1907 პიატიგორსკი). გენერალ-მაიორი. 1877-1877 წლების რუსეთ-თურქეთის ომის გმირი (ომობდა კავკასიის ფრონტზე ნიჟეგოროდის დრაგუნთა პოლკის ...

ყარალაშვილი სოლომონ გაბრიელის ძე

სახელი, მამის სახელი:
სოლომონ გაბრიელის ძე
გვარი
ყარალაშვილი

სოლომონ გაბრიელის (გიგლოს, გიორგის) ძე ყარალაშვილი (1870-1924) - დამთავრებული ქონდა ჩუგუევსკის იუნკერთა სასწავლებელი. 1900-1901 წლებში მონაწილეობდა ლაშქრობაში ჩინეთის ...

აბაშიძე გიორგი

სახელი, მამის სახელი:
გიორგი
გვარი
აბაშიძე

აბაშიძე გიორგი. იმერეთის სარდლის ქაიხოსრო პაპუნას ძე წერეთლის სიმამრი. იმერლებს უბიძგებდა რუსეთის ერთგულებისაკენ. ციციანოვის წარდგინებით ებოძა პოლკოვნიკობა და 700 მ. პენსია წელიწადში. მალე ამის ...

ბოლო ცვლილებები აზნაურთა გვარებში

იმერლიშვილი

აზნაური იმერლიშვილი. მხოლოდ ერთ ოჯახს ჰქონდა პრეტენზია აზნაურობაზე მე19 საუკუნეში. ცხოვრობდნენ ...

ნაგლაძე

აზნაური ნაგლაძე იგივე ნამგალაძე. ცხოვრობდნენ ქართლში

ვაჩინაძე

 აზნაური ვაჩინაძე. იხსენიებიან სამეგრელოში. გვარი ძალიან გავს კახურ თავადურ გვარს ვაჩნაძეს.

ქართველიშვილი

აზნაური ქართველიშვილი. სამეგრელო და ქართლში. ქართლში ზოგს მოქალაქის წოდება ჰქონდა, ზოგი აზნაური ...

გუგუშვილი

აზნაური გუგუშვილი. ცხოვრობდნენ სამეგრელოში. ერთერთი ვერსიით არიან გადმოსახლებულები გურიიდან, მეორე ...

არდიშვილი

აზნაური არდიშვილი. გურია-იმერეთი. ქუთაისში გენერალ გაგარინთან ერთად დადეშქელიანმა მოკლა ერთერთი ...

ზურაბიშვილი

აზნაური ზურაბიშვილები, წარმოშვებით კახეთიდან. ამ ზურაბიშვილების წარმოშვება საკმაოდ გაურკვეველია, ...

ვარდოსანიძე

აზნაური ვარდოსანიძე. ნაწილი ვარდოსანიძეების იყო აზნაური, ნაწილი არა. ძირითადად ცხოვრობდნენ იმერეთში.

გოშუა

 აზნაური გოშუა. სამეგრელო.

აზნაური ალექსი გოშუა

აზნაური ალექსი გოშუა სოფ. კორცხელიდან (?)

ღოღობერიძე

აზნაური ღოღაბერიძე იგივე ღოღობერიძე; ღოღობერიძეები იყვნენ მე-19 საუკუნის დასაწყისში თავადებიც, ...

აზნაურული გვარების ანბანური ჩამონათვალი სრულიად