ჭავჭავაძე ზაქარია გულბაათის ძე
- ზაქარია გულბაათის ძე
- ჭავჭავაძე
- კავალერიის გენერალი
- კავკასიის სამხედრო კორპუსის მეთაური
- რუსეთ-თურქეთის 1877-1878
-
- ალექსანდრე ნეველის ბრილიანტებიანი
- ალმასებიანი ოქროს ხმალი
- ბუხარის ოქროს პირველი ხარისხის ალმასებიანი ვარსკვლავით
- თეთრი არწივის
- ოქროს დაშნა "მამაცობისთვის"
- წმ. ანას მახვილებიანი პირველი ხარისხის
- წმ. გიორგის მეოთხე ხარისხის
- წმ. გიორგის მესამე ხარისხის
- წმ. ვლადიმერის მეორე ხარისხის
- წმ. ვლადიმერის პირველი ხარისხის
- წმ. სტანისლავის
-
მეცხრამეტე საუკუნის მეორე ნახევრის ქართველ მხედართმთავართა შორის ერთ-ერთი თვალსაჩინო ადგილი უჭირავს ზაქარია გულბაათის ძე ჭავჭავაძეს. დაიბადა 1825 წლის 25 ოქტომბერს ჭავჭავაძეების საგვარეულო მამულში წინანდალში. 17 წლის ჭაბუკი ნიჟნი-ნოვგოროდის დრაგუნთა პოლკის მოხალისეა. ამ პოლკიდან იწყება მისი ზრდა და ტრიუმფალური მხედრული აღზევება.
ზ. ჭავჭავაძის მხედრულ-მეომრული ღვაწლი ორგანულად არის დაკავშირებული ყირიმის, კავკასიის, რუსეთ-თურქეთის ომებთან. 1871 წელს მას გენერალ-მაიორის წოდება მიენიჭა. ის უკვე კავკასიის კავალერიის დევიზიის ბრიგადის მეთაურია.
ზაქარიასთვის განსაკუთრებით დასამახსოვრებელი გახდა შეტაკება სულთან-ქაირ ბეგის რაზმთან. მართალია ქაირ-ბეგი დაიღუპა და მისი რაზმი განადგურდა, მაგრამ ზაქარია შემთხვევით გადაურჩა სიკვდილს. მოწინააღმდეგის მიერ მოქნეული ხმალი მას მხარზე მოხვდა, სადაც რკინის ეპილოტებმა შეაჩერა და მცირედ დაიჭრა; ამავე ბრძოლაში იგი ტყვიით დაიჭრა ყელში და ბოლოს კი მორიგმა ტყვიამ მარჯვენა ხელის მტევაანი დაუმსხვრია. მტრის გარემოცვაში მოხვედრილი დაღუპვისგან ახალგაზრდა მეომარმა და მეგობარმა ივანე ამილახვარმა იხსნა. ისიც ამ ბრძოლაში დაჭრეს. ეს უკანასკნელი იხსენებს, რომ ზაქარია ჭავჭავაძე შეიჭრა მოწინააღმდეგის განლაგებაში. „ვხედავდი თუ როგორ იბრძოდა ალყაშემორტყმული და მის თავზემოთ ათასობით ხმალი ბრწყინავდა“.
მძიმედ დაჭრილი ქართველი ოფიცერი ადგილობრივმა მკურნალმა უსტრახანმა მოარჩინა და სულ მალე იგი საბრძოლველად გაემართა.
ზ. ჭავჭავაძემ განსაკუთრებით ქიურურ-დარას ბრძოლებში ისახელა თავი, რომელიც 1854 წ. 24 ივლისს გაჩაღდა ყარიალის მთების სამხრეთ-დასავლეთ ფერდობებზე. კორპუსის მეთაური ბებუთოვი 18000 მეომრით 60000 ოსმალოს წინააღმდეგ იბრძოდა. როცა დივიზიონის მეთაური დაიჭრა, ამ შენაერთის მეთაურობა ზაქარიამ იკისრა.
სამჯერ მოუკლეს მას ცხენი, ხოლო შემდეგ თვით ზაქარიაც დაჭრეს, მაგრამ ბრძოლის ველი მას არ დაუტოვებია.
ბრძოლის ერთ მონაკვეთზე ზაქარიას შენაერთი იძულებული იყო დროებით, უკან დაეხია. ნეიტრალურ ზონაში მათ ქვემეხები დარჩათ. თურქი ოფიცერი ხმალამოღებული მიუძღოდა მებძოლებს რათა ქვემეხები გაეტაცათ. „ბატონებო იხსენით ქვემეხები“ - გაისმა ზ. ჭავჭავაძის მქუხარე ხმა და მებრძოლები თურქებს ეკვეთნენ. - ზაქარიას წინამძღოლობით. თურქები დიდი დანაკლისით უკუიქცნენ. ამ ბრძოლაში მტერმა 7000 მებრძოლი და 15 ქვემეხი დაკარგა. ეს იყო მოულოდნელი დაუგეგმავი ბრძოლა, რომლის დროსაც მთავარი როლი ზ. ჭავჭავაძის მეთაურობით მე-7 ესკადრონმა შეასრულა.
ყარსის უძნელესი იერიშის დროს იგი წმინდა გიორგის მესამე კლასის ორდენით დაჯილდოვდა, ამ ორდენის სამგზის კავალერი გახდა. ყარსის ფეზი-ფაშას ციხე-სიმგრეს სახელი გადაერქვა და „თავადი ჭავჭავაძე“ ეწოდა.
რუსეთ-თურქეთის 1877-1878 წლების ომში ზ. ჭავჭავაძე უკვე კავკასიის მსხვილ საკავალერიო ნაწილებს და საჯარისო დაჯგუფებას მეთაურობს... გავიხსენოთ, თუნდაც, მის მიერ მიღწეული ორი ისეთი დიდი გამარჯვება, როგორიც იყო 1877 წლის მაისში ბემლიახმეტთან თურქთა დიდძალი კავალერიის განადგურება და იმავე წლის 3 ივნისს ყარსის მახლობლად განხორციელებული არავარტანის უსასტიკესი შეტაკება. ამ სისხლიან ბრძოლაში გამარჯვების მიღწევისა და შეუპოვრობის გამოჩენისათვის ზაქარია ჭავჭავაძეს გენერალ-ლეიტენანტის წოდება მიენიჭა.
ზ. ჭავჭავაძის პიროვნებაში, მის მხედართმთავრულ თვისებებში ჰარმონიულად იყო შერწყმული სწრაფი, ნათელი აზროვნებისა და გაბედული, ელვისებური მოქმედების უნარი.
რუსეთ-თურქეთის ომის დამთავრების შემდეგ, გენერალ-ლეიტენანტი ზ. ჭავჭავაძე ჯერ კავკასიის დივიზიას მეთაურობდა, მერე კავკასიის არმიის პირველ კორპუსს.
დადგა დრო გმირი გენერლის თადარიგში გასვლისა. ეს დღე მარად დაუვიწყარ დღედ დარჩა მისი მხედრული ცხოვრების ისტორიაში. ამ დღეს ჯარების სარდალმა გენერალ-ადიუტანტმა ს. შერემეტიევმა ასეთი სიტყვებით მიმართა ზ. ჭავჭავაძეს: „ თქვენო ბრწყინვალებავ, თავადო ზაქარია გულბაათის ძევ! კავკასიის არმიის ჯარებმა, რომლის წმინდა დროშებზე კავკასიის წარსულია გამოხატული, თქვენი სახელი თავისი ისტორიის ფურცლებზე ჩაწერა, როგორც უკვდავი სიმამაცის და კავკასიის ბრძოლების ბრწყინვალე გამარჯვების განსახიერება.“ მრავალი მისალმების მერე მას ბუხარის ემირ აბდულ ხანის სახელით გადასცეს ფირმანი და „ამომავალი მზის“ ორდენი ბრილიანტებით.
ჟურნალი „კვალი“ ამ დღესთან დაკავშირებით წერდა: „დღეს, როცა ასეთ ძველებურ ვაჟკაცს კიდევ ვხედავთ საქართველოში, მომავლის იმედით გული გვევსება, რადგან ამისთანა გმირები, თითქოს გზად და ხიდად არიან მოვლენილნი საქართველოს წარსულსა და მომავალს შორის.“
1905 წლის 22 ოქტომბერს 80 წლის ასაკში გარდაიცვალა გამოჩენილი მხედართმთავარი, „კავკასიის არმიის რაინდი“, გენერალ-ადიუტანტი ზაქარია ჭავჭავაძე. ის იყო ერთადერთი გენერალი, რუსეთის იმპერიაში, რომელსაც პროპორჩიკობიდან გენერლობამდე ყველა ჩინი ემატებოდა საბრძოლო მოქმედებებში თავის გამოჩენისთვის.
გაზეთი „კავკაზი“ მის გარდაცვალებასთან დაკავშირებით წერდა: „აღარ გვყავს ომის უკანასკნელი რაინდი, იგი უკანასკნელი მოჰიკანია კავკასიის მეომართა სახელოვანი ოჯახიდან, უკანასკნელი წარმომადგენელი იმ ბრწყინვალე სამხედრო ბელადებიდან, რომლებიც ოდესღაც ჩვენ ივერიამ მოგვცა.“
ზაქარია გულბაათის ძე ჭავჭავაძე თბილისში სამხედრო ტაძარში დაასვენეს. დაკრძალულია წინანდალში, საგვარეულო სასაფლაოზე.
ირაკლი კალანდია - თავადი (კახეთი)
- ზაქარია ჭავჭავაძის გენეალოგია
-
შვილი-დავით ზაქარიას ძე ჭავჭავაძე -
ამილახვარი ივანე გივის ძე
- სახელი, მამის სახელი:
- ივანე გივის ძე
- გვარი
- ამილახვარი
- სამხედრო ჩინი
- კავალერიის გენერალი
- ფოტო
-
ამილახვარი ბრძოლის დროს, აჭარის შემოერთება
ყარაშვილი ივანე იოსების ძე
- სახელი, მამის სახელი:
- ივანე იოსების ძე
- გვარი
- ყარაშვილი
- სხვა სახელი, გვარი
- იოანე ყარაევი
- სამოქალაქო ჩინი
- კოლეჟსკი ასესორი
-
ყარაშვილები - ქართველ ექიმთა დინასტია და ასევე ქართველ მეფეთა და ბატონიშვილთა ექიმები
ორბელიანი ზაალ დიმიტრის ძე
- სახელი, მამის სახელი:
- ზაალ დიმიტრის ძე
- გვარი
- ორბელიანი
- მონაწილეობდა ომებში
- ასპინძის ომი
-
საფიქრებელია, რომ ზ.ო. რუსეთის დაზვერვის თანამშრომელი ყოფილიყო...
ორბელიანი მამუკა (მაკარ) ივანეს ძე
- სახელი, მამის სახელი:
- მამუკა (მათე, მაკარ) თამაზის ძე
- გვარი
- ორბელიანი
- ცხოვრობდა
- თბილისი - ვაშლოვანი
- სამხედრო ჩინი
- გენერალ-მაიორი
- მონაწილეობდა ომებში
-
- კავკასიის ომები
- რუსეთ-თურქეთის 1828-1829
- რუსეთ-თურქეთის 1853-1856
- რუსეთ-ირანის 1826-1828
- ფოტო
-
მათე (მაკარ) ორბელიანი
ჟურული გიორგი დურმიშხანის ძე
- სახელი, მამის სახელი:
- გიორგი დურმიშხანის ძე
- გვარი
- ჟურული
- ცხოვრობდა
- თბილისი
ყაზბეგი გიორგი ნიკოლოზის ძე
- სახელი, მამის სახელი:
- გიორგი ნიკოლოზის ძე
- გვარი
- ყაზბეგი
- ცხოვრობდა
- თბილისი - ვლადივოსტოკი - ვარშავა - ივანგოროდი
- სამხედრო ჩინი
- ინფანტერიის გენერალი
- მონაწილეობდა ომებში
-
- კავკასიის ომები
- რუსეთ-თურქეთის 1877-1878
- ფოტო
-
გენერალი გიორგი ყაზბეგი
ორბელიანი მამუკა თამაზის ძე
- სახელი, მამის სახელი:
- მამუკა თამაზის ძე
- გვარი
- ორბელიანი
- სხვა სახელი, გვარი
- მაკარ თომას ძე ჯამბაკურიან-ორბელიანი
- სამხედრო ჩინი
- გენერალ-მაიორი
- მონაწილეობდა ომებში
-
- კავკასიის ომები
- რუსეთ-თურქეთის 1853-1856
- ფოტო
-
ბაბო (ბარბარე) ორბელიანი
ნაკაშიძე მიხეილ ალექსანდრეს ძე
- სახელი, მამის სახელი:
- მიხეილ ალექსანდრეს ძე
- გვარი
- ნაკაშიძე
- სამოქალაქო ჩინი
- დეისტვიტელნი სტატსკი სოვეტნიკი (ნამდვილი სამოქალაქო მრჩეველი)
- თანამდებობა, სახელო
- ბაქოს გუბერნიის გუბერნატორი
- ორდენი, ჯილდო
-
- ლომის და მზის ირანული ორდენი მესამე ხარისხის
- წმ. ანას მეორე ხარისხის
- წმ. სტანისლავის მეორე ხარისხის
- გარდაცვალების მიზეზი
- ტერორისტული აქტის მსხვერპლი (დაშნაკცუთუნის მოწყობილი)
- ფოტო
-
ბაქოს გუბერნატორი ნაკაშიძე
ჭილაშვილი გაბრიელ (გლახა) ბაბანას ძე
- სახელი, მამის სახელი:
- გაბრიელ ბაბანას ძე
- გვარი
- ჭილაშვილი
- ცხოვრობდა
- თბილისი - სანქტ-პეტერბურგი
- სამოქალაქო ჩინი
- ამილახორი (ალმასხან ბატონიშვილის)
ციციშვილი ზაქარია დავითის ძე
- სახელი, მამის სახელი:
- ზაქარია დავითის ძე
- გვარი
- ციციშვილი
- ფაქტი, მოვლენა
- 1832 წლის აჯანყების მონაწილე
- სამხედრო ჩინი
- პრაპორშჩიკი
ბაგრატიონ-გრუზინსკი იოანე გრიგოლის ძე
- სახელი, მამის სახელი:
- იოანე გრიგოლის ძე
- გვარი
- ბაგრატიონი
- სხვა სახელი, გვარი
- ბონ-ვივან; "ცარ-ივან"
- დაბ.-გარდ. თარიღები
- 1826 - 1880
-
ინგლისური კლუბის წევრი, მხიარული და გართობის მოყვარული. მთელი პეტერბურგისათვის ცნობილი ბონ–ვივანი...
- ფოტო
-
იოანე გრუზინსკი. ბონ-ვივან,
ბაგრატიონ-დავითაშვილი გიორგი ალექსანდრეს ძე
- სახელი, მამის სახელი:
- გიორგი ალექსანდრეს ძე
- გვარი
- ბაგრატიონ-დავითაშვილი
- ცხოვრობდა
- თბილისი
- თანამდებობა, სახელო
-
- გორის მაზრის თავად-აზნაურთა წინამძღოლი
- თბილისის გუბერნიის თავად-აზნაურობის წინამძღოლი